Z okresu wczesnośredniowiecznego pochodzi grodzisko wraz z fosą – najstarszy zabytek na terenie miasta. Zadaniem załogi grodu była obrona pogranicza oraz zabezpieczenie pobliskich dróg prowadzących z południa Europy przez Wrocław Gniezno w kierunku północy oraz ze wschodu na zachód przez Kalisz i Głogów. Jeden z najstarszych zapisków, z 1065 r. mówi o grodzie z czasów Bolesława Śmiałego. Kolejna wzmianka z pojawiającą się nazwą Sarnowa dotyczy roku 1110. W 1136 r. Sarnowa została wymieniona w Bulli Papieża Inocentego. W 1240 r. wymieniono Sarnowę wśród 10 wsi, z których parafia w Nieparcie otrzymywała dziesięciny. W 1248 r. mowa jest o Sarnowej w dokumencie wystawionym przez wielkopolskiego księcia Przemysła I. 7 czerwca 1262 r. zapisany został dokument księcia wielkopolskiego Bolesława, w którym po raz pierwszy użyto słów „civitatem nomine Sarnow”, czyli „miasto zwane Sarnov”.